Mijający rok był rokiem intensywnej pracy dla Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych, w szczególności w zakresie optymalizacji systemu zabezpieczeń. Działania podjęte przez IRGiT w 2018 roku przyczyniły się do istotnego wzrostu poziomu bezpieczeństwa dla uczestników rynków prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii S.A.
Znacząco wzmocniliśmy ofertę IRGiT w obszarze zarządzania ryzykiem i obszarze zabezpieczeń w 2018 roku. Wdrożenie zmian odpowiada na potrzeby uczestników rynku w zakresie optymalizacji poziomu kosztów związanych z handlem giełdowym, lub realizuje rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego w zakresie poziomu bezpieczeństwa rynku. Na bieżąco komunikowaliśmy wprowadzane i planowane zmiany uczestnikom rynku, w szczególności wykorzystując Komitet ds. Ryzyka – ciało doradcze dla Zarządu IRGiT składające się z przedstawicieli stowarzyszeń zrzeszających Członków Izby–powiedział Seweryn Szwarocki, Wiceprezes Zarządu IRGiT.
Rok 2018 był wyjątkowy pod kątem zaobserwowanych poziomów cen i zmienności na rynkach energii elektrycznej, gazu i Uprawnień do Emisji EUA, przykładowo kurs kontraktu rocznego na energię BASE_Y-19 na początku roku oscylował w okolicach poziomu 180 PLN/MWh, a pod koniec roku osiągnął poziom ponad 290 PLN/MWh, osiągając w tym czasie maksymalną dzienną zmienność przekraczającą poziom 7%. Podobne okoliczności na rynku skandynawskim doprowadziły do przypadku niewypłacalności, który kosztował uczestników tamtejszej giełdy ponad 100 mln EUR. Wydarzenia te potwierdzają jak istotną rolę w handlu giełdowym pełni odpowiednia konstrukcja modeli zarządzania ryzykiem. IRGiT, podnosząc standardy tych modeli, miała na uwadze również interes uczestników rynku w kontekście ponoszonych kosztów–powiedział Łukasz Goliszewski, Dyrektor Działu Zarządzania Ryzykiem w IRGiT.
Zestawienie najważniejszych zmian w ofercie IRGiT w zakresie zabezpieczeń i zarządzania ryzykiem:
Uruchomienie nowego modelu kompensacji depozytów dla grup energetycznych
◦ IRGiT wdrożyła nowy model kompensacji depozytów zabezpieczających dla grup energetycznych. Nowy model pozwala na dodatkową redukcję do 80% wymaganego depozytu wstępnego na poziomie grupy, przy dalszym stosowaniu do 100% redukcji poziomu depozytów uzupełniających. Warunkiem przystąpienia do nowego modelu jest podpisanie przez grupę umowy o solidarnej odpowiedzialności, której nowa wersja została opracowana przez IRGiT dla lepszego zabezpieczenia ryzyk prawnych.
Nowy model wyznaczania wpłat do Funduszy Gwarancyjnych
◦ W październiku wdrożony został nowy model wyznaczania wpłat do funduszy gwarancyjnych. Dzięki oparciu wysokości wpłaty na stracie uzyskanej w wyniku przeprowadzenia testów warunków skrajnych, nowy model w bardziej precyzyjny sposób uwzględnia ryzyko generowane przez poszczególne podmioty, w szczególności przez grupy energetyczne, co na rynku gazu pozwoliło na obniżenie łącznej wartości funduszu o około 35%.
Wdrożenie nowego modelu wyznaczania wskaźników redukcji
◦ W kwietniu uruchomiony został nowy model wyznaczania wskaźników redukcji dla zabezpieczeń wnoszonych w formie EUA i PMOZE_A. Nowy model zakłada dynamiczną, comiesięczną aktualizację i cykliczny backtesting. Wdrożenie modelu przy znaczącym podniesieniu standardów w zakresie zarządzania ryzykiem, pozwoliło na bardziej optymalne wykorzystanie zabezpieczeń przez członków – stopy redukcji zostały ustalone na atrakcyjnych poziomach 37% dla EUA (poprzednio 50%) i 38% dla PMOZE_A (poprzednio 70%).
Wykorzystywanie środków własnych izby na potrzeby zabezpieczenia płynności rozliczeń
Po uzyskaniu zgody KNF, do Regulaminu Giełdowej Izby Rozrachunkowej wprowadzono zapisy zezwalające na wykorzystanie 10 mln zł kapitału własnego IRGiT na potrzeby zapewnienia płynności rozrachunku w określonych przypadkach.
Zmiany w modelu wyznaczania depozytów zabezpieczających
◦ Zmiany w modelu wyznaczania depozytów objęły m.in. zmiany w modelu wyznaczania kursów rozliczeniowych i uwzględnienie zabezpieczenia podatku VAT. Celem wprowadzonych zmian było lepsze odzwierciedlenie poziomu ryzyka generowanego przez poszczególnych Członków Izby. Dodatkowo, w grudniu wprowadzony został nowy model wyznaczania i aktualizowania parametrów ryzyka, dzięki któremu poziom depozytów w dynamiczny sposób będzie odpowiadał na bieżący poziom zmienności na rynku.
- Wzmocnienie roli Komitetu ds. Ryzyka
◦ IRGiT zwiększyła zakres kompetencji Komitetu ds. Ryzyka oraz rozszerzyła skład Komitetu. Komitet pozwala na wymianę opinii oraz konsultowanie planowanych zmian w ramach systemu zabezpieczeń z uwzględnieniem perspektywy każdej z grup zaangażowanych w handel giełdowy: wytwórców, odbiorców, spółki obrotowe, członków bezpośrednich, domy maklerskie i ich klientów.
- Intensywne działania edukacyjne w zakresie roli systemu zabezpieczeń
◦ Izba kontynuowała politykę aktywnej edukacji Członków w zakresie ryzyk związanych z uczestnictwem w handlu giełdowym oraz roli systemu zabezpieczeń organizowanego przez IRGiT. Przedstawiciele IRGiT brali udział w posiedzeniach Komitetu Rynku Energii Elektrycznej i Gazu organizowanych przez Towarową Giełdę Energii, w spotkaniach z Towarzystwem Obrotu Energią w ramach powołanego Zespołu ds. Optymalizacji Systemu Zabezpieczeń oraz w konferencjach branżowych takich jak Targi Energii czy Montel Market Insights.